Dịch thuật game online - Vấn đề còn bỏ ngỏ

Cuốn Mật mã Da Vince được coi là một thảm họa dịch thuật trong năm 2005, nhưng nếu đưa ra so sánh với những công trình Việt hóa game online hiện nay của thị trường game Việt thì vẫn chưa thấm vào đâu.

Trò đùa "Việt hóa

 

Đứng đầu danh sách cao thủ có lẽ vần là phải nói đến PTV - giành lại miền đất hưa của FPT. Mặc dù chỉ có một trong số 4 cụm máy chủ của game này sử dụng hệ thống tên các món đồ và quái vật tiếng Việt, nhưng chừng đó đã là quá đủ để nhiều game thủ phải choáng váng.

Ngày 2/9/2005, PTV đã mở cửa server Thiên Hà và nhiều người thắc mắc là không biết có phải vì Galantia nghe hao hao giống Galaxy (Thiên hà) hay không?

Đến khi bắt đầu mở màn chơi game, người chơi mới bắt đầu cảm thấy sốc. Thanh kiếm Slayer được đổi tên thành "Tàn đao kiếm". Cái tên mới này không liên quan gì đến tên gốc của nó, chưa kể đến việc đã có đao rồi lại có cả kiểm, kiếm cuối cùng người chơi không biết đây là loại vũ khí gì?

Tương tự, chiếc áo giáp Extreme Armor được dịch sang tiếng Việt là giáp… Rồng đen, có lẽ vì người ta thích vậy. Một số cái tên khó nhằn như Dryad, xuất phát từ thần thoại châu Âu và được dịch thành Mộc Tiên, trong khi đó từ Titan, bắt nguồn từ thần thoại Hy Lạp vẫn được giữ nguyên.

Mọi chuyện còn trở nên buồn cười hơn khi PTV cập nhật nhiệm vụ chuyển cấp thứ 3. Theo đó, để thăng cấp, người chơi phải tiêu diệt một số quái vật. Nhiệm vụ đưa ra tên gốc, trong khi đám quái vật đã được chuyển sang dùng tên tiếng Việt từ lâu. Kết quả là người chơi nhốn nháo lên vì không biết đâu là quái vật mà mình cần tìm?

F, một game thủ đang chơi cùng lúc 4 game online (PTV, MU, Lineage 2 và Gunbound) cho biết: “Điển hình là 2 game MU và PTV, hệ thống tên các monster (quái vật), item (đồ dùng), nhân vật đều dựa vào thần thoại, văn hóa phương Tây, nhưng khi chuyển ngữ thì toàn là yếu tố văn hóa phương Đông, giống với kiểu râu ông nọ cắm cằm bà kia. Cũng đồng tình với F,‎ Klyhrs, nữ game thủ PTV, nói về chất lượng dịch thuật của game này một cách ngắn gọn: “Rất tệ!!!”

Nỗi khổ mang tên… Hán Việt

 

Một thể loại game khác của Vinagame là Võ lâm truyền kỳ có ưu thế hơn hẳn so với PTV so được dịch thuật từ tiếng Trung sang, đồng thời được dựa vào các tiểu thuyết kiếm hiệp nên công việc dịch thuật game online có vẻ dễ dàng hơn. Tuy nhiên, cũng không ít người chơi hiểu được nghĩa của các từ Hán - Việt trong đó.

Hỏi mười người l‎ý do họ thích Võ Lâm Truyền Kỳ hơn các game khác thì có đến chín người kể ra yếu tố kiếm hiệp, nhưng khi hỏi họ ý nghĩa tên của các chiêu thức trong game thì hầu như chẳng ai trả lời được. Đến những cái tên quen thuộc như Dịch cân kinh thì cũng chưa chắc họ đã hoàn toàn hiểu hết được. Còn các chiêu phức tạp như  Chu cáp thanh minh, hoành tảo lục hợp, vô ngã vô kiếm, ... thì vẫn mãi chỉ là ẩn số.

Lỗi không chỉ ở các nhà cung cấp!

Thành viên F nói: “Những game mình chơi đều “dính líu” tới thần thoại Hy Lạp, Bắc Âu. Khi tìm hiều về thần thoại đã rất hứng thú rồi, được ngắm những nhân vật, những con thú thông qua cách thiết kế của mỗi game thì... trên cả tuyệt vời. Có cảm giác giống như mình được nhập vào chính những câu chuyện thần thoại đó vậy”. Game thủ này cho biết anh rất say mê các yếu tố văn hóa, thần thoại trong game và cũng là tác giả của nhiều hình ảnh đăng trên trang chủ của game PTV.

Nhưng hầu hết các game thủ của Việt Nam (cả online và offline) đều chăm chú cày level chứ không quan tâm những vấn đề khác. Với họ, việc tìm hiểu những yếu tố như văn hóa trong game thì chẳng khác gì  "nhàn hơi rỗi việc".

Vì sự dễ tính quá mức của người chơi mà đây chính là một phần ý do khiến các nhà cung cấp xem nhẹ dịch vụ dịch thuật game online, và đã dẫn đến một số lỗi rất ngớ ngẩn. Các dịch giả PTV làm người chơi phải giật thót khi dịch từ Sting-ray, trong tiếng Anh có nghĩa là Cá đuối thành Khủng Long. Các game thủ không biết phải làm gì hơn ngoài việc kêu ca trên các diễn đàn. Cá đuối lại trở về làm cá đuối nhưng vẫn còn vô khối cái tên đáng được xếp vào top…”bó tay chấm com".

Giải pháp nào cho vấn đề dịch thuật game? 

Ngay cả khi Vinagame đã phải tổ chức một cuộc thi dịch game Ragnarok Online thì dường như giải pháp chung hiệu quả nhất vẫn là… giữ nguyên tất cả tên các đồ vật, quái vật, kỹ năng; chỉ dịch lời thoại. Một số game như Khan, Cao bồi không gian, Gunbound,... đã chọn lối thoát này. Có thể nhiều người chơi không ủng hộ, nhưng chắc chắn là sẽ không theo vết xe đổ của PTV hay Võ lâm truyền kỳ.

Hiện nay, thị trường game đã cho ra mắt giới mộ đáo nhưng chưa thể nói chất lượng dịch thuật game online sẽ đạt đến mức nào. Các nhà cung cấp vẫn chỉ chăm chăm vào việc quảng cáo về cách chơi hấp dẫn, đồ họa đẹp mắt và âm thanh sống động như thế nào?

Klyhrs cho biết: “Đôi khi người ta nghĩ những cái tên trong game được đặt không chủ đích, nhưng thật ra phía sau đó là cả một nền văn hóa…” F, Klyhrs và những người chơi game khác cho biết, họ sẵn sàng tham gia dịch thuật game nếu như có cơ hội, nhưng sự nhiệt tình đó được các nhà cung cấp để ý đến hay không thì chưa ai dám khẳng đinh. Chỉ có một điều chắc chắn rằng, nếu như game thủ vẫn thờ ơ như hiện nay thì các yếu tố văn hóa trong game đều sẽ trở nên vô nghĩa và sẽ không ngoa rằng khi các vị phụ huynh nói rằng: game chỉ là thứ vô bổ.